"Με δίκασες να πιώ φαρμάκι, ευχαριστώ.
Το δίκιο σου θά ναι το δίκιο μου.
Που να πηγαίνω
γυρίζοντας σε ξένες αγκαλιές
ένα στρογγυλό λιθάρι.
Το θάνατο προτιμώ.
Ποιός πάει για το καλύτερο
ο θεός το ξέρει."
Με τον τρόπο του Γ.Σ.
ή
Πάνω σ΄έναν ξένο στίχο.
Ο Γ. Σεφέρης δεν έγραψε το ποίημα όπως το παραθέτω παραπάνω.
Εσκεμμένα αλλοίωσα τον πληθυντικό σε ενικό
(με δικάσετε > με δίκασες, το δίκιο σας > το δίκιο σου)
αλλά και το χρόνο όπου συμβαίνουν τα παραπάνω.
Ο Σωκράτης μιλάει για το (εγγύς) μέλλον -κι α με δικάσετε-
ίσως ακόμα και να ελπίζει μιάν αλλαγή.
Εδώ όμως δεν υπάρχει αυτή η πιθανότητα:Το με δίκασες΄ανήκει
οριστικά στο παρελθόν.
Το σε ξένους τόπους έγινε σε ξένες αγκαλιές.
("Κι α με δικάσετε να πιώ φαρμάκι, ευχαριστώ
το δίκιο σας θα 'ναι το δίκιο μου που να πηγαίνω
γυρίζοντας σε ξένους τόπους, ένα στρογγυλό λιθάρι.
Τον θάνατο τον προτιμώ
ποιός πάει για το καλύτερο ο θεός το ξέρει.")
Έτσι γίνεται μια δεύτερη επέμβαση στον αρχικό λόγο του Σωκράτη
όπως μας τον μεταφέρει ο Πλάτων.
Ο Γ.Σ. δεν έφυγε από το αρχαίο νόημα, αλλά το προσάρμοσε
(όπως το συνήθιζε) στο δικό του κόσμο.
Εγώ με τη σειρά μου, προχώρησα ακόμα πιο πέρα:
Ενέταξα για δεύτερη φορά τον αρχαίο πόνο
(εν προκειμένω του Σωκράτη)
την απογοήτευση για όλες τις προσπάθειές του που απέτυχαν,
την προδοσία της κοινωνίας που τον στέλνει στο θάνατο
και την άνευ όρων παράδοση στο μοιραίο και στους δημίους του
σε ένα καθαρά ερωτικό ποίημα.
Από φιλολογική άποψη
η επέμβαση θα θεωρούνταν αποκρουστική και ιεροσυλία
αλλά εδώ μπαίνει το ερώτημα:
Τί σημαίνει εργάζομαι πάνω σ' έναν ξένο στίχο;
Τί σημαίνει με τον τρόπο του Γ.Σ.;
(έστω κι αν ο Γ.Σ. είναι ο ίδιος ο ποιητής.)
Σημαίνει ότι ο Σεφέρης θεωρούσε ότι μπορεί ο ίδιος να
χρησιμοποιεί τα αρχαία κείμενα κατά το δοκούν
ώστε να εκφράσει τα δικά του συναισθήματα
και τις δικές του ιδέες.
(Προσθέτω συνέχεια παραγράφους: Σήμερα -ξανα-διάβαζα
τις "Δοκιμές". Ο Γ.Σ. γράφει: δε νομίζω να είμαι αδικαιολόγητος
να θεωρώ τα πράγματα αυτά κοινό κτήμα όλων μας,
αν δεν είναι, τόσο το χειρότερο για μας)
Σ' αυτό το ιστολόγιο, όπου τα πράγματα ξεφεύγουν από το συνειδητό
και τριγυρίζουν στη γη των ονείρων
αυτή η τακτική θα είναι συχνή.
Ας με συγχωρήσει ο Γ.Σ. γι αυτές τις μικρές (ή και μεγάλες)
επεμβάσεις στα δικά του όνειρα...
(Για την ιστορία: Ο Σωκράτης τελικά δεν ήπιε το κώνειο.
Ο από μηχανής θεός έστειλε ένα είδωλον στα τάρταρα
κι αυτόν το φαλακρό με την κοιλίτσα του
τα μακριά του γένια και τις ιδέες του τις αλλόκοτες
τον θρέφουν οι Αθηναίοι στο Πρυτανείο).
Με τον τρόπο του Γ.Σ.
ή
Πάνω σ΄έναν ξένο στίχο.
Ο Γ. Σεφέρης δεν έγραψε το ποίημα όπως το παραθέτω παραπάνω.
Εσκεμμένα αλλοίωσα τον πληθυντικό σε ενικό
(με δικάσετε > με δίκασες, το δίκιο σας > το δίκιο σου)
αλλά και το χρόνο όπου συμβαίνουν τα παραπάνω.
Ο Σωκράτης μιλάει για το (εγγύς) μέλλον -κι α με δικάσετε-
ίσως ακόμα και να ελπίζει μιάν αλλαγή.
Εδώ όμως δεν υπάρχει αυτή η πιθανότητα:Το με δίκασες΄ανήκει
οριστικά στο παρελθόν.
Το σε ξένους τόπους έγινε σε ξένες αγκαλιές.
("Κι α με δικάσετε να πιώ φαρμάκι, ευχαριστώ
το δίκιο σας θα 'ναι το δίκιο μου που να πηγαίνω
γυρίζοντας σε ξένους τόπους, ένα στρογγυλό λιθάρι.
Τον θάνατο τον προτιμώ
ποιός πάει για το καλύτερο ο θεός το ξέρει.")
Έτσι γίνεται μια δεύτερη επέμβαση στον αρχικό λόγο του Σωκράτη
όπως μας τον μεταφέρει ο Πλάτων.
Ο Γ.Σ. δεν έφυγε από το αρχαίο νόημα, αλλά το προσάρμοσε
(όπως το συνήθιζε) στο δικό του κόσμο.
Εγώ με τη σειρά μου, προχώρησα ακόμα πιο πέρα:
Ενέταξα για δεύτερη φορά τον αρχαίο πόνο
(εν προκειμένω του Σωκράτη)
την απογοήτευση για όλες τις προσπάθειές του που απέτυχαν,
την προδοσία της κοινωνίας που τον στέλνει στο θάνατο
και την άνευ όρων παράδοση στο μοιραίο και στους δημίους του
σε ένα καθαρά ερωτικό ποίημα.
Από φιλολογική άποψη
η επέμβαση θα θεωρούνταν αποκρουστική και ιεροσυλία
αλλά εδώ μπαίνει το ερώτημα:
Τί σημαίνει εργάζομαι πάνω σ' έναν ξένο στίχο;
Τί σημαίνει με τον τρόπο του Γ.Σ.;
(έστω κι αν ο Γ.Σ. είναι ο ίδιος ο ποιητής.)
Σημαίνει ότι ο Σεφέρης θεωρούσε ότι μπορεί ο ίδιος να
χρησιμοποιεί τα αρχαία κείμενα κατά το δοκούν
ώστε να εκφράσει τα δικά του συναισθήματα
και τις δικές του ιδέες.
(Προσθέτω συνέχεια παραγράφους: Σήμερα -ξανα-διάβαζα
τις "Δοκιμές". Ο Γ.Σ. γράφει: δε νομίζω να είμαι αδικαιολόγητος
να θεωρώ τα πράγματα αυτά κοινό κτήμα όλων μας,
αν δεν είναι, τόσο το χειρότερο για μας)
Σ' αυτό το ιστολόγιο, όπου τα πράγματα ξεφεύγουν από το συνειδητό
και τριγυρίζουν στη γη των ονείρων
αυτή η τακτική θα είναι συχνή.
Ας με συγχωρήσει ο Γ.Σ. γι αυτές τις μικρές (ή και μεγάλες)
επεμβάσεις στα δικά του όνειρα...
(Για την ιστορία: Ο Σωκράτης τελικά δεν ήπιε το κώνειο.
Ο από μηχανής θεός έστειλε ένα είδωλον στα τάρταρα
κι αυτόν το φαλακρό με την κοιλίτσα του
τα μακριά του γένια και τις ιδέες του τις αλλόκοτες
τον θρέφουν οι Αθηναίοι στο Πρυτανείο).
" Βουλιάζει όποιος σηκώνει τις μεγάλες πέτρες'
ΑπάντησηΔιαγραφήτούτες τις πέτρες τις εσήκωσα όσο βάσταξα
τούτες τις πέτρες τις αγάπησα όσο βάσταξα
τούτες τις πέτρες, τη μοίρα μου "... Γ. Σ.
Aπό την Y.C.